.jpg)
Griekse ondernemers verlangen naar stabiliteit
Nikos Vasiliou, eigenaar van het Griekse bedrijf Bright dat verlichtingssystemen ontwerpt, heeft geen halve maatregelen genomen. "Ik nodig mogelijke buitenlandse klanten tegenwoordig uit om naar Griekenland te komen, naar ons hoofdkantoor. Dan kunnen ze zien dat we echt bestaan en een modern, innovatief bedrijf zijn." Het is volgens Vasiliou broodnodig om vertrouwen op te bouwen bij buitenlandse afnemers. Door de aanhoudende politieke onzekerheid is dat tot het nulpunt gedaald.
Mede daardoor is de Griekse economie is na een voorzichtige groei vorig jaar weer tot stilstand gekomen. Vorige week stelde de Europese Commissie de groeiverwachting voor dit jaar fors naar beneden bij: van 2,5 naar 0,5 procent. De onzekerheid over de vraag of het land de euro wel houdt zorgt ervoor dat consumenten, bedrijven en banken de hand op de knip houden.
En dat terwijl het sentiment halverwege vorig jaar voorzichtig begon te kantelen. "Ik kan niet zeggen dat ik het met het harde bezuinigingsbeleid van de vorige regering eens ben. Maar vanaf de zomer van vorig jaar hadden we in ieder geval een vorm van stabiliteit", zegt Konstantinos Mihalos, eigenaar van Swan, een bedrijf dat latex verwerkt tot onder meer ballonnen en huishoudhandschoenen. "Ik was zelfs weer begonnen mensen aan te nemen."
12 procent rente
Vorig jaar kwamen er acht bij, nadat Mihalos tijdens de ergste crisisjaren twintig van zijn zestig werknemers had moeten ontslaan. Maar sinds eind vorig jaar de vervroegde verkiezingen werden uitgeschreven en vervolgens een nieuwe regering aan de macht kwam, neemt hij niemand meer in dienst. De toekomst is te onzeker. Investeren is daarnaast vrijwel uitgesloten; de banken vragen volgens Mihalos zo'n 12 procent rente. Als ze al uitlenen, want geld is er nauwelijks in de vrijwel volledig opgedroogde markt.
Vasiliou vertelt dat hij het moet hebben van de export, nu de binnenlandse markt grotendeels is weggevallen. "Traditioneel hebben we in de eerste maanden van het jaar veel opdrachten van hotels, die hun verlichting op orde willen hebben voor het seizoen begint. Dit jaar hebben we er nul. Ze investeren niet en doen het met wat ze hebben."
Vasiliou richt zich daarom noodgedwongen vooral op het buitenland. Hij is blij dat hij vorig jaar al begonnen is met de aanleg en verbetering van de verlichting van metrostations in Saudi-Arabië. Dat contract is onlangs verlengd. "Omdat we een vertrouwensband hebben kunnen opbouwen. Die opdracht hadden we waarschijnlijk niet gekregen als hij dit jaar was aanbesteed."
Een ander probleem is dat vrijwel alle buitenlandse bedrijven eisen dat Griekse importeurs vooruit of bij levering betalen. Kopen op rekening is er niet meer bij: buitenlanders vertrouwen immers de Griekse banken niet meer. Als die omvallen, of als er kapitaalrestricties worden ingesteld, kunnen ze naar hun geld fluiten, vrezen ze. Vasiliou probeert de liquiditeitsproblemen die dat oplevert te ondervangen via de consumentenverkopen, maar die vormen slechts een klein onderdeel van zijn omzet.
Op hun beurt verlangen ook Griekse ondernemers, onder wie Mihalos, boter bij de vis. "Ballonnen zijn niet van levensbelang. Als het geld op is, zullen mensen mijn rekeningen niet als eerste betalen."
Beide ondernemers willen dat premier Tsipras zo snel mogelijk een deal sluit met de geldschieters. Het gaat ze er daarbij in eerste instantie niet om dat de EU en het IMF met geld over de brug komen. "Er moet rust en stabiliteit komen. En daarna is het aan onze eigen regering om het ondernemingsklimaat te verbeteren en concurrerender te maken. Zonder overbodige regels, met een duidelijk belastingstelsel", zegt Mihalos.