De kosten in de zorg zijn eindelijk onder controle

07-12-2016 15:20

Minister Edith Schippers (VVD) slaagt waar haar voorgangers faalden: de kosten van de gezondheidszorg zijn onder controle. Na tien jaar van schijnbaar onbeheersbare groei, is de grootste stijging voorbij. De kosten nemen nog wel toe, met 1 procent per jaar. Maar de groei is beheersbaar, en blijft binnen het maximum dat het kabinet elk jaar met de Tweede Kamer afspreekt.

Dat concludeert de Rekenkamer in een rapport dat minister Schippers als muziek in de oren zal klinken. Schippers beroept zich er al langer op dat zij als eerste de groei van de zorguitgaven heeft weten af te remmen. Met het rapport van de Rekenkamer heeft ze een onafhankelijke bevestiging.  

Vooral het ouderwetse polderen is effectief geweest. Schippers ging in 2013 met ziekenhuizen, artsen, verzekeraars en patiënten om de tafel, om langlopende 'zorgakkoorden' te sluiten. Ze dreigde: als de zorg niet zelf op de kosten let, zouden de uitgaven zo de pan uitrijzen dat ofwel het basispakket uitgekleed moest worden, ofwel de zorgpremies fors omhoog zouden gaan. 

Die stok achter de deur werkte, ook omdat de minister het tij mee had: de zorgsector was het beu dat er jaarlijks een botsing was met Den Haag over de uitgaven. De zorgverleners beloofden dat zij zelf zouden zorgen dat de uitgaven minder hard groeiden, en gingen stapsgewijs terug naar maximaal 1 procent groei per jaar.

Cultuuromslag

De Rekenkamer zegt dat die afspraken zeer succesvol zijn geweest. Kees Vendrik, lid van de Algemene Rekenkamer en een van de opstellers van het rapport: "Er is op een beheerste manier geld uitgegeven. Dat is de voorgangers van minister Schipper vrijwel nooit gelukt". 

De zorgakkoorden gaan overigens alleen over de  'curatieve' zorg, gericht op behandeling en genezing van ziekte. Maar juist in die sector groeiden de uitgaven de afgelopen tien jaar het hardst. Ook de geestelijke gezondheidszorg valt eronder. 

Het polderen is op een ander onderdeel minder succesvol geweest: de 'cultuuromslag' die minister Schippers in de zorg wilde zien, is er nog niet gekomen. Patiënten zouden voor kleine ingrepen vaker bij de huisarts terechtkunnen in plaats van direct naar het (veel duurdere) ziekenhuis te gaan. 

Dat kwam door 'gebrek aan onderling vertrouwen' maar 'langzaam' van de grond, constateert de Rekenkamer. Geld heeft het sowieso niet bespaard. De ziekenhuizen stootten wel taken af, maar 'vulden hun productie weer aan met andere zorg', aldus de Rekenkamer, die daarbij noteert dat minister Schippers 'moet overwegen meer betrokken te zijn'. Ze stuurde inhoudelijk nauwelijks bij, de afgelopen jaren.

Nieuwe akkoorden