.jpg)
'Er gaat nog geen streep onder de zaak Menten'
De zaak Menten, de serie over de ontmaskering in de jaren zeventig van de Blaricumse zakenman Pieter Menten als oorlogsmisdadiger, houdt al twee weken bijna een miljoen kijkers aan de buis gekluisterd. Ook vanuit het buitenland is er nieuwe interesse.
,,Op dit moment is het meer dan een fulltime baan.''
Oud-journalist Hans Knoop (72) zucht even. Hij had best verwacht dat er aandacht zou zijn voor de serie De zaak Menten, maar de mate waarin dat gebeurt, is overweldigend, zegt hij. ,,De zaak speelde in de jaren zeventig: daar zijn inmiddels bijna twee generaties overheen gegaan. Zestigers zullen zich de zaak zeker herinneren, maar veel jongere mensen kennen hem niet. Blijkbaar raakt het daar ook een snaar."
Vanavond zendt Omroep Max het laatste deel uit van de driedelige serie die gaat over een van de geruchtmakendste zaken in de vorige eeuw. Knoop, destijds journalist voor het aan De Telegraaf verbonden weekblad Accent, ontmaskerde de Blaricumse zakenman Pieter Menten als oorlogsmisdadiger.
Menten had vanuit Polen treinladingen kunst laten komen en was betrokken bij massa-executies van Joden. In 1980 leidden de onthullingen van Knoop tot de veroordeling van Menten - in de serie ijzersterk neergezet door Aus Greidanus sr. - tot tien jaar cel. Na zijn vervroegde vrijlating in 1985 stierf Menten twee jaar later, volledig dement.
De eerste twee afleveringen trokken bijna een miljoen kijkers. Knoop keek de eerste aflevering samen met zijn kinderen in Bussum, waar zijn zoon woont. Via Facebook en Twitter - Knoop is net ontkomen aan digitaal analfabetisme, zegt hij - stroomden de reacties binnen. ,,Het viel me op dat tijdens de uitzending nauwelijks berichten werden gepost, maar na de uitzending was De zaak Menten trending. Kennelijk hebben mensen zo gefascineerd gekeken dat ze geen tijd hadden om te twitteren. Ik las ergens dat de serie 'de Schindler's list van de Lage Landen' werd genoemd. Dat is vooral een groot compliment voor de makers van de serie.''
Intimidaties
In oktober bracht Knoop al zijn boek over de kwestie uit: De zaak Menten - het complete verhaal. Daarin beschrijft hij gedetailleerd hoe de zaak zich in de jaren zeventig ontwikkelde. In 1976 had Knoop een eerste versie van het boek gepubliceerd. ,,Al meteen toen Menten was gearresteerd na zijn vluchtpoging naar Zwitserland, stonden er uitgevers op de stoep met de vraag om een boek. Ik heb me toen laten overhalen, maar het interessante proces in de rechtszaal en de consequenties die de zaak voor mijn privéleven heeft gehad - de intimidaties, bedreigingen, het ontslag bij Accent - waren niet meegenomen."
Het boek is volgens uitgever Just Publishers inmiddels toe aan een derde druk. Scenaristen Robert Jan Overeem en Jan Harm Dekker namen het boek als uitgangspunt voor het scenario van de serie.
Knoop: ,,Het is een voorwaarde van mij geweest dat het waarheidsgetrouw werd gemaakt. In deze zaak is de waarheid bovendien mooier dan fictie: je duim is nooit dik genoeg om er een beter verhaal uit te zuigen."
Of hij een veto had om het scenario te wijzigen? Ja, dat had hij. "Maar ik heb geen inspraak gehad in het maken van de serie of het casten van de acteurs. De credits voor de serie zijn dus niet voor mij." In de serie wordt Knoop gespeeld door acteur Guy Clemens.
Omroep Max was absoluut niet de eerste met interesse in het verhaal van Knoop. Al in 1977 vond er in Hollywood een gesprek plaats met een grote studio, waarbij Robert De Niro Knoop zou moeten vertolken, maar de studio ging failliet en een film bleef voorlopig achterwege.
Ook pogingen van een Franse belangstellende strandden voortijdig. Door het succes van boek en serie in Nederland is de buitenlandse interesse echter weer op gang gekomen, zegt Knoop. ,,Het draait dan wel om een Nederlandse oorlogsmisdadiger, maar de zaak kreeg in de jaren zeventig ook in het buitenland al veel aandacht. Er gaat voorlopig nog geen streep onder de zaak.''
Voor Knoop betekent dat dat hij dagelijks in de weer is met signeersessies, lezingen en interviews. Een profiel over hem, deels met gefilmde beelden en interviews met kennissen, is in het voorjaar bij Omroep Max te zien. ,,Op nationaal niveau is de huidige aandacht wel te vergelijken met veertig jaar geleden. Ik vind het wel leuk hoor. Ik ben nog steeds journalist en slaap nu, net als destijds, maar een paar uur per nacht.''
Door de Redactie AD: Foto: NPO